Ahlaklı davranmanın verdiği haz hakkında

     Ahlaklı davranma insana haz verir. Bu haz insanın ahlaksız eyleminde alacağı nazaran daha az da olabilir. (Fakat bu haz ahlakın nedeni olma yetisinden çok uzaktır. Çünkü insan doğru olan acılı olsa bile ona atılmayı görev edinir). Hepimiz yaptığımız ahlaki eylemden sonra bir huzur hissederiz, ahlaklılık bizi mutlu eder. Ahlaki eylemlerimizin sonucu pekala bizi mutsuz da edebilir fakat ahlaklı davranmanın verdiği haz sonuçtan bağımsız olarak kalıcıdır. Şöyle düşünün ki sınavda kopya çekebilirdiniz ama kopya çekmediğiniz için kaldınız. Sınavdan kalmanız sizi mutsuz eder çünkü hazlar temel olarak çıkarlarla ilgilidir. Sınavda başarısız olma diğer rakiplere göre bireyi avantajsız bir konuma sokar bu da mutsuzluğa sebep olur. Ancak işin sonunda hala kopya çekmemenin verdiği bir mutluluk da vardır. Dolayısıyla Ahlak ve haz arasında da uyum vardır. Peki ahlakın hazla sonuçlanması nasıl açıklanabilir. Teizm bunu kolaylıkla açıklar. İslam’da ALLAH, yalnızca ahiretin efendisi değildir. Aynı zamanda Dünyanın da efendisidir. Doğruluğu kendisine ilke edinen ALLAH kurduğu düzenle dünyada da doğruyu yapana mutlak olmasa da bir avantaj sağlar. Pekala, ahlaklı davranmak da her ne kadar nedenleri itibariyle haz dışı olsa da hazla ödüllendirilir. Ancak teizm dışı düşünceler bunu temellendiremez. Naturalist ateizmin tesadüf anlayışında herhangi bir ahlakı temellendirmek mümkün olmadığı gibi neden ahlaklı iş yapanın ödüllendirildiği de cevapsız kalacaktır. Platonizmdeyse her ne kadar platonist mantıktan ahlakı çıkarmanın bir yolu olsa da ahlakın haz gibi özü farklı olana neden olması ve aralarındaki uyum iyi açıklanamayacaktır.

Sonuç olarak ahlaklı davranış insanın bazı arzularıyla koordineli çalışır Her ne kadar haz ahlakın nedeni değilse de ahlaklı davranışın ödülüdür. Ahlak ile Arzuların uyumunun en iyi açıklaması Teizmle mümkündür.

(mutluluk ve hazzı aynı anlamda kullandım)